In samenwerking met Verbeke Foundation, Kemzeke (B) verschijnt:

Een bezoek aan alle 863 gemeenten van Nederland – 1972

Wim Gijzen

In elke Nederlandse gemeente fotografeerde Wim Gijzen zichzelf, met een panoramacamera op statief, bij het gemeentebord. Het is dus een fotoregistratie van heel Nederland in één jaar, 1972. In het dorp of stad kocht hij twee ansichtkaarten, verstuurde er één naar de toenmalige Rotterdamse Kunst Stichting (die destijds het project mogelijk maakte) en hield er zelf één. De winkel waar de kaart gekocht werd, werd gefotografeerd alsook de brievenbus waarin de kaart gepost werd. Per gemeente leverde dat één panoramafoto, twee ansichtkaarten – één met de afbeelding en één met de adreskant met postzegel – plus een foto van de winkel en de brievenbus. En zo zijn ze, opgeplakt op papier, alle 863 ingelijst op formaat 24 x 33 cm. Te zien is het landschap uit die tijd, de inrichting van de leefomgeving, de kleding, de auto’s, de kleine (dorps)winkels, die nu bijna allemaal verdwenen zijn, de reclames met de prijzen en merken en niet te vergeten de talloze prachtige oude brievenbussen van de PTT. En natuurlijk ook de 863 ansichtkaarten met stads- en dorpsgezichten, pleinen, stations, kerken en andere specifieke gebouwen, ontluikende nieuwbouwwijken aan de rand van de stad en dorp en andere zaken die men wilde laten zien, zoals bijvoorbeeld de plaatselijke klederdracht. Waren er in 1972 nog 863 zelfstandige gemeenten, in 2015 zijn er dat nog maar 393. Downloads Bestelkaart “Een bezoek aan alle 863 gemeenten van Nederland-1972”

Amalia van Solms

geschilderd door Michiel Jansz. van Mierevelt

ca. 1640 – Haags Historisch Museum

Prins Willem II en Mary I Stuart

geschilderd door Gerard van Honthorst [toeschrijving]

ca. 1650 – Haags Historisch Museum

Rivalen aan het Haagse hof:

Elizabeth Stuart (1596-1662) en

Amalia van Solms (1602-1675)

Haags Historisch Museum,

25 oktober 2014 t/m 15 maart 2015

De slag Twee van de meest invloedrijke vrouwen in de Gouden Eeuw staan recht tegenover elkaar: Elizabeth Stuart (1596-1662) en Amalia van Solms (1602-1675).

‘Rivalen aan het Haagse Hof’ laat zien hoe deze vrouwen elkaar constant de loef probeerden af te steken en geeft een inkijk in het weelderige hofleven van Den Haag in de 17de eeuw.

Op 14 februari 1613 (Valentijnsdag) trouwde de zestienjarige Schots-Engelse koningsdochter Elizabeth Stuart met de machtigste prins van het Duitse Rijk, keurvorst Frederik V van de Palts. In 1619 accepteerde Frederik V, die succesvol regeerde over de Palts, de Boheemse kroon en werd Elizabeth in Praag tot koningin gekroond. Die beslissing bleek rampzalig, een jaar later werden hun troepen verpletterend verslagen door de katholieke legers van de keizer van het Duitse Rijk, Ferdinand II. Omdat zij slechts een jaar over Bohemen hadden geregeerd, kregen Frederik en Elizabeth de spottende bijnaam Winterkoning en Winterkoningin. Ook de Palts raakten zij kwijt. Frederik en Elizabeth werden koninklijke ballingen die, dankzij de familiebanden tussen Frederik en de Oranje-Nassaus, uiteindelijk in Den Haag onderdak kregen.

Zowel Elisabeth Stuart als Amalia van Solms komen in 1621 naar Den Haag. Elizabeth Stuart als koninklijke balling, Amalia van Solms als een van haar hofdames. Kort na hun aankomst in Den Haag krijgt Amalia van Solms een verhouding met de toekomstige stadhouder Frederik Hendrik. Hij had goede redenen om snel in het huwelijksbootje te stappen. Zijn halfbroer prins Maurits, de stadhouder en prins van Oranje, was ziek en had geen wettige nakomelingen. Op zijn sterfbed maakte Maurits hem duidelijk dat hij zou moeten trouwen om hem op te kunnen volgen. In 1625 stappen ze in het huwelijksbootje, hetzelfde jaar waarin Frederik Hendrik stadhouder wordt. In de tentoonstelling is de prachtige huwelijkscharter van het paar te bewonderen.

Door haar huwelijk ziet Amalia zich plots gepromoveerd tot First Lady van de Nederlandse Republiek. Amalia’s nieuwe status zorgt voor toenemende rivaliteit tussen de twee vrouwen. Door hun onderlinge concurrentie ontstaat een echte hofcultuur in Den Haag. Beide hoven proberen elkaar namelijk constant af te troeven met opdrachten aan kunstenaars, jachtpartijen, hofbals, maskeraden en toneel. Een goed voorbeeld hiervan is de portretkunst. Elizabeth en Amalia wilden daarbij niet voor elkaar onder doen. In Den Haag lieten zij zich eerst portretteren door Michiel Jansz. van Mierevelt uit Delft, die bekend stond als de beste portretschilder van de Republiek. Toen Frederik en Elizabeth in 1628 de jongere en meer vernieuwende schilder Gerard van Honthorst in de arm namen, duurde het slechts een jaar voordat Frederik Hendrik en Amalia ook bij deze schilder portretten gingen bestellen. Elizabeth zette aanvankelijk de toon, vaak geïnspireerd door de kunstopdrachten van haar broer, koning Karel I van Engeland. Bij ieder nieuw portret, nieuwe kleding of haardracht, volgde Amalia op de voet. Soms zijn hun beeltenissen nauwelijks van elkaar te onderscheiden.

Ook op de huwelijksmarkt waren Elizabeth en Amalia elkaars rivalen. Beide vrouwen aasden op dezelfde huwelijkskandidaten voor hun kroost. Tot slot schenkt de tentoonstelling aandacht aan de politieke en dynastieke ambities van Elizabeth en Amalia. Beide vrouwen moeten na de dood van hun echtgenoten in moeilijke omstandigheden de belangen van hun dynastieën verdedigen. Amalia of Elizabeth, wie zal zegenvieren?

Gubbels in Oranje

Paleis Soestdijk

5 september t/m 30 november 2014

Paleis Soestdijk organiseert een tentoonstelling onder de titel Gubbels in Oranje. De expositie zal gehouden worden van 5 september t/m 30 november 2014. Klaas Gubbels, zonder twijfel één van onze belangrijkste levende Nederlandse kunstenaars, is onlangs 80 jaar geworden. Dit heugelijke feit wordt gevierd met tal van activiteiten en krijgt als hoogtepunt een speciale thematentoonstelling op Paleis Soestdijk. De tentoonstelling is uniek in zijn soort. Nooit eerder ging een levende kunstenaar met tientallen kunstwerken een dialoog aan met een paleis. Alleen al van Klaas Gubbels zullen er meer dan honderd kunstwerken zijn: schilderijen en tekeningen, collages en beelden. In de tentoonstelling word veel werk getoond uit de privé collectie van Klaas Gubbels. Daarnaast is er een beroep gedaan op bruiklenen van een klein aantal musea, waaronder Museum Arnhem, Museum Het Valkhof en enkele particulieren bruikleengevers. Het concept van de tentoonstelling is van curator Werner van den Belt. De samenstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Klaas Gubbels en Livingstone Gallery, Den Haag. In de herfstvakantie zijn er speciale workshops voor kinderen. Voor een actueel overzicht van extra activiteiten tijdens de tentoonstelling:  www.paleissoestdijk.nl

Zolang het water de einder kust, zullen er pennevruchten blijven stranden
DWV 635, 40 x 58 cm, 2008
Collectie Museum van Bommel van Dam, Venlo

Jos Deenen

Art is like religion,

preaching to people of the same faith

Museum van Bommel van Dam, Venlo

21 september 2014 t/m 1 maart 2015

Aan de hand van schitterend voorgeselecteerd beeldmateriaal uit magazines en tijdschriften, super gedetailleerd uitknippen; weloverwogen assembleren en combineren van verschillende, soms volstrekt tegengestelde componenten; minutieus verlijmen alsook vlijmscherp ironisch taalgebruik in titels en teksten, produceert beeldend kunstenaar Jos Deenen (1956) jaar in jaar uit een grote flow onverwisselbare kunstwerken. Deenen sluit nauw aan bij de roemruchte collagetradities van kunststromingen als Dada, het Surrealisme en de Engelse Pop Art.

De soms ook bewust erotische kunstwerken worden gekenmerkt door ingenieus compositiegevoel. Soms is het alsof hij het blasfemische, scabreuze en vileine van Félicien Rops, Georg Grosz, Karl Kraus, John Heartfield, Luis Bunuel, Henry Miller en Pier Paolo Pasolini een nieuwe, geactualiseerde adem geeft. Vooral als hij op zijn recente collages de letterlijk en figuurlijk halfslachtige houding van bijvoorbeeld de VS, het Vaticaan of de Media op de korrel neemt.

Tezelfdertijd blaast hij nu en dan op onnavolgbare wijze een oud gezegde of spreekwoord als ‘de hond in de pot vinden’ ander leven in. Met zichtbaar genoegen manipuleert Deenen iedere keer weer op originele wijze argeloze kijkers. Het intieme en particuliere vermengt hij, in doordachte, schalks gemonteerde beelden en ontmaskerende, trefzekere woorden, bewust met het algemene en openbare.

De drang om te kijken wordt soms onderdeel van het kunstwerk. Jos Deenen speelt namelijk herhaaldelijk en opzettelijk met camerastandpunten en zichtlijnen. Hij weet het af en toe zo te draaien dat toeschouwers bij wijze van spreken in de rol van ‘medeplichtige’ voyeurs worden ‘geplaatst’ of ‘gecast’. Deze collages maken onverbiddelijk korte metten met leugenachtigheid en hypocrisie. Leve de vrijheid van meningsuiting. (RV)

Bekijk een interview met Jos Deenen